Met behuilde ogen zit Astrid Hackman-Roffel (45) uit Assendelft in de foyer van Cinema Floralis in Lisse waar zij, samen met andere leden van de Nederlandse Vereniging voor Overgewicht & Obesitas (NVOO), naar The Whale heeft gekeken.

Ze heeft het te kwaad. „Dit is geen film waar je alleen naar toe moet.” Achteraf had ze haar man moeten meeslepen, zoals een enkel ander lid wel heeft gedaan, op eigen initiatief. De NVOO heeft namelijk niet aangegeven dat introducees welkom zijn.

Eetstoornis

Hackman heeft, zegt ze, een eetstoornis. „Als het niet goed gaat met me, dan ga ik eten. Ik eet mijn emoties weg. Het is heel destructief eigenlijk.” In The Whale propt de hoofdpersoon van alles naar binnen als de emoties hem te veel worden. Maar Hackman wordt vooral geraakt doordat de hoofdpersoon geen hulp wil voor zichzelf. „Hij wil iedereen redden, behalve zichzelf.”

De hoofdpersoon kan het huis niet meer uit en daardoor was hij in staat om een dikke ton bij elkaar te sparen. Maar z’n spaargeld wil hij niet gebruiken voor een behandeling voor de vele klachten die hij heeft. Hij laat zich daartoe zeker niet overhalen door zijn mantelzorger, zo ongeveer de enige persoon die hij ziet, de zus van zijn overleden partner. De ton is bestemd voor zijn tienerdochter met wie hij de band probeert te herstellen. Basta.

Hackman: „Het lijkt wel of hij zichzelf straft. Alsof hij medische hulp niet verdient.” Later wordt duidelijk dat de man ’tenminste één ding in zijn leven goed gedaan wil hebben’.

De leraar Engels geeft online les. Hij laat zich niet zien aan zijn studenten, z’n camera staat uit. „Die is kapot”, verklaart hij. Als hij een keer wordt geconfronteerd met een nieuw persoon, zoals de gelovige jongen aan de deur die daarna vaak zal terugkeren om hem te bekeren, dan brandt de vraag op zijn lippen: ’Vind je mij walgelijk?’.

Herkenbaar, vindt de Assendelftse. „Ik keur mijzelf helemaal af. Ik kan niet geloven dat iemand mij leuk vindt. Voor mijn gevoel kijkt iedereen naar je.” Treurig vindt Hackman het moment waarop de pizzabezorger, die dagelijks drie pizza’s voor de gesloten voordeur van de hoofdpersoon aflevert, geschrokken wegrent als hij zijn klant, die zich nooit vertoont, een keertje ziet. De pizzabezorger was namelijk nieuwsgierig geworden naar de bewoner van het huis en op een dag blijft hij staan om te zien wie de drie pizza’s op de deurmat buiten opraapt. „Wat een afwijzing!”

Gewoon een mens

Mooi aan de film vindt Hackman dat de schoonzus van de hoofdpersoon haar zwager, zwetend, vol smetplekken, hoestend en proestend en een enkele keer kotsend, volledig accepteert zoals hij is. Zij kruipt knus tegen hem aan, alsof ze de enorme zweetplekken op zijn T-shirt niet ziet en geen last heeft van de lichaamsgeur die ongetwijfeld om hem heen moet hangen. „Hij blijft gewoon een mens”, zegt Hackman.

Haar tranen beginnen opnieuw te rollen. Ze herinnert zich het moment waarop zij op de school van haar zoons (nu 13 en 17) werd uitgescholden voor ’dikke’. Hartverscheurend vond ze het om te zien hoe haar zoon hierop reageerde. „Hij werd erdoor geraakt.” Het gegiechel en gegniffel van jonge meiden om haar postuur laat ze langs zich heen glijden, zegt ze. „Daar ben ik zo ondertussen wel klaar mee. Maar voor mijn kind vind ik het verschrikkelijk dat zijn moeder zo wordt benaderd.”

Obesitas-expert

Professor Liesbeth van Rossum, obesitas-expert, had voorafgaand aan The Whale een lezing gehouden, samen met arts Mariëtte Boon. Van Rossum vindt dat de film het lijden van een persoon met overgewicht of obesitas heel goed in beeld brengt. Op haar obesitas-spreekuur ziet ze vrijwel elke nieuw patiënt in tranen. Aan de andere kant, vreest ze dat de film het stigma aanzet. „Het is in de film nog steeds ’elk pondje gaat door het mondje’. Terwijl er ook andere oorzaken ten grondslag kunnen liggen aan overgewicht en obesitas. Denk aan hormoongerelateerde zaken, zeldzame medische oorzaken en ook sommige medicatie.”

Hackman had als kind al overgewicht. „Mijn moeder zette mij al op dieet.” Daarnaast heeft ze zes te kampen met enkele fysieke stoornissen als oorzaak van haar overgewicht. Heb je als kind overgewicht, dan wordt het heel moeilijk om dat weer kwijt te raken, blijkt uit onderzoek en had Van Rossum in haar lezing al betoogd.

Lees ook: Toon bij overgewicht liever begrip dan bezorgdheid